หม่อน

หม่อน

►หม่อน (Mulberry) เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ต้นทรงพุ่มมีขนาดกลาง ผลเป็นผลเดี่ยว อยู่เป็นพวง มีลักษณะทรงกระบอกเล็กๆ ผิวเปลือกขรุขระมีปุ่มนูน ผลอ่อนสีเขียว ผลสุกจะมีสีแดง สีม่วงอมแดง และสีออกดำ ตามลำดับ มีเนื้อสีม่วงอมแดง เนื้อนุ่มฉ่ำน้ำ มีรสชาติเปรี้ยวอมหวาน มีกลิ่นหอม มีเมล็ดทรงรีเล็กๆ อยู่ข้างในเนื้อ มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน มีปลูกในหลายประเทศทั่วโลก ในประเทศไทยมีปลูกมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคเหนือ มีปลูกหลายสายพันธุ์ ใช้ใบเลี้ยงหนอนไหมได้ มีคุณประโยชน์และสรรพคุณ ทางยาหลายอย่าง ใช้นำมาเป็นผลไม้รับประทาน ใช้ทำเป็นเครื่องดื่มต่างๆได้

พืชผลไม้สมุนไพร
หม่อน : Mulberry

หม่อน : Mulberry Tree
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Morus alba Linn.
อยู่ในวงค์ : Moraceae

หม่อน (Mon) หรือเรียกว่าลูกหม่อน มัลเบอรี่ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ต้นทรงพุ่มมีขนาดกลาง ใบมีลักษณะรูปไข่ เรียวรี โคนรูปหัวใจและปลายใบแหลม ใบมีขนาดใหญ่ ขอบใบมีรอยฟันหยักเล็กๆ มีก้านใบยาว ใบสากมือ ใบด้านล่างสีเขียวอ่อน ใบด้านบนมีสีเขียวเข้ม ดอกเป็นช่อ มีดอกย่อยเล็กๆอยู่เป็นกระจุก มีลักษณะรูปทรงกระบอก กลีบดอกเป็นเส้นเล็กๆ มีสีขาวนวล มีก้านช่อดอกยาว ดอกออกตามซอกใบและปลายยอด ผลเป็นผลเดี่ยว อยู่เป็นพวง มีลักษณะทรงกระบอกเล็กๆ ผิวเปลือกขรุขระมีปุ่มนูน ผลอ่อนสีเขียว ผลสุกจะมีสีแดง สีม่วงอมแดง และสีออกดำ ตามลำดับ มีเนื้อสีม่วงอมแดง เนื้อนุ่มฉ่ำน้ำ มีรสชาติเปรี้ยวอมหวาน มีกลิ่นหอม มีเมล็ดทรงรีเล็กๆ อยู่ข้างในเนื้อ ใช้นำมาเป็นผลไม้รับประทาน ใช้ทำเป็นเครื่องดื่มต่างๆได้ ใช้ใบเลี้ยงหนอนไหมได้ ที่ปลูกในประเทศไทยมีหลายสายพันธุ์

ลำต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ต้นทรงพุ่มมีขนาดกลาง ลำต้นตั้งตรง ลำต้นมีลักษณะกลม เปลือกต้นเกลี้ยงเรียบ มีสีน้ำตาลอมเทา

ราก เป็นระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมๆ แทงลึกลงในดิน มีรากแขนงและรากฝอยเล็กๆ ออกตามแนวราบ มีสีน้ำตาลอมแดง

ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ใบมีลักษณะรูปไข่ เรียวรี โคนรูปหัวใจและปลายใบแหลม ใบมีขนาดใหญ่ ขอบใบมีรอยฟันหยักเล็กๆ มีก้านใบยาว ใบสากมือ ใบด้านล่างสีเขียวอ่อน ใบด้านบนมีสีเขียวเข้ม ใช้ใบเลี้ยงหนอนไหมได้

ดอก ออกดอกเป็นช่อ มีดอกย่อยเล็กๆอยู่เป็นกระจุก มีลักษณะรูปทรงกระบอก กลีบดอกเป็นเส้นเล็กๆ มีสีขาวนวล มีก้านช่อดอกยาว ดอกออกตามซอกใบและปลายยอด

ผล เป็นผลเดี่ยว อยู่เป็นพวง มีลักษณะทรงกระบอกเล็กๆ ผิวเปลือกขรุขระมีปุ่มนูน ผลอ่อนสีเขียว ผลสุกจะมีสีแดง สีม่วงอมแดง และสีออกดำ ตามลำดับ มีเนื้อสีม่วงอมแดง เนื้อนุ่มฉ่ำน้ำ มีรสชาติเปรี้ยวอมหวาน มีกลิ่นหอม มีเมล็ดทรงรีเล็กๆ อยู่ข้างในเนื้อ

เมล็ด มีลักษณะทรงรีเล็กๆ อยู่ข้างในเนื้อ เมล็ดมีเมือกหุ้มอยู่ มีสีน้ำตาล

ประโยชน์และสรรพคุณหม่อน

มีวิตามินเอ มีวิตามินอี มีวิตามินเค มีวิตามินซี มีธาตุแคลเซียม มีวิตามินบี1 มีวิตามินบี2 มีวิตามินบี3 มีวิตามินบี5 มีวิตามินบี6 มีวิตามินบี9 มีวิตามินบี12 มีโปรตีน มีธาตุเหล็ก มีแมกนีเซียม มีโพแทสเซียม มีคาร์โบไฮเดรต มีเส้นใย มีพลังงาน มีไขมัน มีโซเดียม มีฟอสฟอรัส มีเบตาแคโรทีน

ช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยบำรุงธาตุ ช่วยบำรุงเลือด ช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยเลือดไหลเวียน ช่วยระงับประสาท ช่วยดับพิษร้อน แก้ร้อนใน แก้กระหายน้ำ ช่วยแก้คอแห้ง ช่วยลดอาการเจ็บคอ แก้ต่อมทอมซิลอักเสบ แก้ไข้ ช่วยถอนพิษไข้ แก้ไอ แก้หอบหืด แก้ปวดศรีษะ ช่วยขับเหงื่อ ช่วยรักษาโรคไขข้อ ช่วยบำรุงสายตา ช่วยรักษาตาอักเสบ ช่วยรักษาตาแฉะ ช่วยรักษาโรคเบาหวาน ช่วยลดน้ำตาลเลือด ช่วยระบบลำไส้ ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยบำรุงตับ ช่วยบำรุงไต แก้ท้องผูก ช่วยระบบย่อย ช่วยบำรุงกระเพาะ แก้ท้องอืด ช่วยรักษาโรคหลอดเลือดสมอง ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง

การปลูกขยายพันธุ์หม่อน

หม่อนสามารถปลูกได้ในดินทุกชนิด ชอบดินร่วนปนทรายจะเติบโตได้ดี ทนความแห้งแล้งได้ดี การปลูกทำได้ด้วยวิธี การปักชำกิ่ง นำกิ่งมาเพาะใส่ลงในถุงพลาสติกเพาะชำ รดน้ำให้ชุ่ม วางไว้ในที่แดดร่มๆ ใช้เวลาเพาะประมาณ 3 เดือน แล้วนำมาปลูกลงในแปลง ระยะห่างระหว่างต้นประมาณ 4×4 เมตร หรือนำปลูกลงในกระถางก็ได้ตามสะดวก

การดูแลรักษาหม่อน

หม่อนชอบระบายน้ำดี น้ำไม่ขัง ชอบความร้อน ชอบแสงแดด ชอบดินที่ชุ่มชื้น ต้องให้น้ำเพียงพอ ให้ระบายน้ำดี ปลูกช่วงแรกต้องรดน้ำทุกวัน เมื่อต้นเติบโตขึ้น ก็ให้ลดการให้น้ำได้ ปลูกในฤดูฝนจะดี

การเก็บเกี่ยวผลผลิตหม่อน

หม่อนจะให้ผลผลิต ใช้เวลาประมาณ 2-3 ปี หลังปลูกลงในแปลง ผลมีขนาดโตเต็มที่ ผลสุกสีออกดำ ให้ตัดออกนำขั้วติดออกมา แล้วต้องเบามือระวังอย่าทำหล่น อาจทำให้ผลช้ำเสียหายได้

การเก็บรักษาหม่อน

เราจะนำหม่อนสุกที่ตัดไว้ แล้วนำมาใส่ในภาชนะ แล้ววางไว้ในที่อากาศถ่ายเท ที่โปร่งระบายอากาศดี หรือนำไปแช่ตู้เย็น จะเก็บรักษาไว้ได้นาน