ขึ้นฉ่ายฝรั่ง

ขึ้นฉ่ายฝรั่ง

►ขึ้นฉ่ายฝรั่ง (Celery) เป็นพืชสมุนไพร เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นมีลักษณะกลมอวบใหญ่ ห่อหุ้มไปด้วยก้านใบโดยรอบๆ จะมีสีเขียวอ่อน ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก มีก้านใบยาวใหญ่ โคนก้านใหญ่ปลายเรียว แผ่ออกเป็นกาบหุ้มรอบๆลำต้น มีใบย่อยบนก้าน ออกตรงข้ามกัน มีลักษณะทรงกลมรี ใบเว้าลึกเป็นแฉก ขอบใบมีรอยหยักรอบนอก มีสามใบย่อยอยู่บนก้าน มีสีเขียว มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว มีถิ่นกำเนิดในทวีปยุโรป ทวีปเอเชียและแอฟริกาเหนือ เป็นที่นิยมปลูกกันทั่วไปทั่วโลก ประเทศไทยมีปลูกหลายสายพันธุ์ เป็นพืชสมุนไพรที่มีมาแต่โบราณ มีประโยชน์สรรพคุณ ทางยาหลายอย่าง นำมาประกอบอาหาร เมนูต่างๆได้หลายเมนู

พืชผักสมุนไพร
ขึ้นฉ่ายฝรั่ง : Celery

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Apium graveolens subsp. dulce
อยู่ในวงค์ : Apiaceae

ขึ้นฉ่ายฝรั่ง (Khun-Chai-Farang) หรือเรียกว่า เซเลอรี เป็นพืชสมุนไพร ที่เจริญเติบโตได้ง่ายๆ เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นมีลักษณะกลมอวบใหญ่ ห่อหุ้มไปด้วยก้านใบโดยรอบๆ จะมีสีเขียวอ่อน ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก มีก้านใบยาวใหญ่ โคนก้านใหญ่ปลายเรียว แผ่ออกเป็นกาบหุ้มรอบๆลำต้น มีใบย่อยบนก้าน ออกตรงข้ามกัน มีลักษณะทรงกลมรี ใบเว้าลึกเป็นแฉก ขอบใบมีรอยหยักรอบนอก มีสามใบย่อยอยู่บนก้าน มีสีเขียว ดอกออกเป็นช่อ ก้านช่อดอกยาว มีดอกย่อยเล็กๆ มีลักษณะแบบซี่ร่ม กลีบดอกมีสีขาว มีก้านดอกย่อยเล็กๆ เมล็ดมาจากผลแก่แตกออก มีลักษณะกลมรี มีขนาดเล็กมาก มีสีน้ำตาล ประเทศไทยมีปลูกหลายสายพันธุ์

ลำต้น เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก มีลักษณะกลมอวบใหญ่ ห่อหุ้มไปด้วยก้านใบโดยรอบๆโคนต้น จะมีสีเขียวอ่อน และมีกลิ่นหอม

ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก มีก้านใบยาวใหญ่ โคนก้านใหญ่ปลายเรียว แผ่ออกเป็นกาบหุ้มรอบๆลำต้น มีใบย่อยบนก้าน ออกตรงข้ามกัน มีลักษณะทรงกลมรี ใบเว้าลึกเป็นแฉก ขอบใบมีรอยหยักรอบนอก มีสามใบย่อยอยู่บนก้าน มีสีเขียว มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว

ราก มีระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมๆ แทงลึกลงในดิน มีรากแขนงรากฝอยเล็กๆ มีสีน้ำตาล มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว

ดอก ออกเป็นช่อ ก้านช่อดอกยาว มีดอกย่อยเล็กๆ มีลักษณะแบบซี่ร่ม กลีบดอกมีสีขาว มีก้านดอกย่อยเล็กๆ

ผล ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่สีน้ำตาล ผลแก่แตกออกได้ มีเมล็ดเล็กอยู่

เมล็ด มาจากผลแก่แตกออก มีลักษณะกลมรี มีขนาดเล็กมาก มีสีน้ำตาล

ประโยชน์และสรรพคุณขึ้นฉ่ายฝรั่ง

มีวิตามินเอ มีโพแทสเซียม มีฟอสฟอรัส มีเบตาแคโรทีน มีวิตามินซี มีวิตามินบี1 มีวิตามินบี2 มีวิตามินบี3 มีวิตามินบี5 มีวิตามินบี6 มีวิตามินบี9 มีแคลเซียม มีเส้นใย มีโปรตีน มีคาร์โบไฮเดรต มีวิตามินเอ มีวิตามินเค มีโซเดียม มีสังกะสี มีน้ำตาล มีไขมัน มีพลังงาน

ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง ช่วยป้องกันเนื้องอก ช่วยลดความดันโลหิตสูง ช่วยรักษาโรคเกาต์ ช่วยให้หลอดเลือดขยายตัว เป็นยากล่อมประสาท ช่วยให้นอนหลับ ช่วยขับลมในกระเพาะ ช่วยขับลมในลำไส้ ช่วยเจริญอาหาร ช่วยลดคอเลสเตอรอล ช่วยลดน้ำตาลในเลือด ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยรักษานิ่ว ช่วยบำรุงไต ช่วยบำรุงตับ ช่วยป้องกันโรคหัวใจ ช่วยป้องกันโรคหัวใจขาดเลือด ช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยรักษาโรคหัวใจ ช่วยป้องกันโรคอัลไซเมอร์ ช่วยรักษาโรคหอบหืด ช่วยล้างพิษ ช่วยระบบทางเดินหายใจ ร้อนใน ช่วยดับร้อน ช่วยขับเสมหะ แก้อาเจียน มีระบบย่อย แก้บิด แก้ท้องผูก แก้ท้องร่วง แก้ท้องเสีย แก้จุกเสียด แก้ลมพิษ แก้บวมน้ำ ช่วยบำรุงสมอง ช่วยบำรุงสายตา ช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยบำรุงกระดูก ช่วยบำรุงฟัน มีภูมิคุ้มกัน ช่วยชลอชรา มีอนุมูลอิสระ ช่วยรักษาโรคปวดข้อ ช่วยบำรุงกล้ามเนื้อ

การปลูกและขยายพันธุ์ขึ้นฉ่ายฝรั่ง

ขึ้นฉ่ายฝรั่งเป็นพืชที่เจริญได้ ในดินแทบทุกชนิด ชอบดินร่วนซุยเจริญได้ จะปลูกโดยใช้เมล็ดพันธุ์ การเพาะต้นกล้าก่อนหรือโดยหว่านเมล็ด ลงในแปลงดินที่เตรียมไว้ได้เลย โดยหว่านให้กระจายๆ เมื่อต้นกล้างอกแล้ว ก็ให้ถอนต้นที่เบียดแน่นเกินไปออก การเพาะเมื่อต้นกล้าโตแล้ว จึงทำการย้ายปลูก ลงในแปลงดินที่เตรียมไว้ได้

วิธีดูแลรักษาขึ้นฉ่ายฝรั่ง

ขึ้นฉ่ายฝรั่งเป็นพืชที่ชอบน้ำ ต้องระบายน้ำดี น้ำไม่ขัง ชอบแสงแดด ต้องหมั่นรดน้ำให้ชุ่ม โดยรดน้ำเช้าเย็น ให้โดนแดดตลอดวัน ต้องดูแลรดน้ำเสมอ จะทำให้ขึ้นฉ่ายฝรั่งโตได้เร็ว

การเก็บเกี่ยวผลผลิตขึ้นฉ่ายฝรั่ง

จะเก็บผลผลิตขึ้นฉ่ายฝรั่งได้ ใช้เวลาประมาณ 3-4 เดือน หลังปลูกลงแปลง เมื่อต้นขึ้นฉ่ายเติบโตเต็มที่แล้ว จะเก็บโดยตัดโคนต้นตัดรากออก แล้วนำมาล้างน้ำให้สะอาด เด็ดก้านแก่ทิ้งไป แล้วนำมาใส่ภาชนะที่เตรียมไว้

วิธีเก็บรักษาขึ้นฉ่ายฝรั่ง

จะนำต้นขึ้นฉ่ายฝรั่ง แล้วนำมาล้างน้ำให้สะอาด ก้านใบต้องเด็ดออกมาล้างทีละก้าน แล้วให้สะเด็ดน้ำออกให้หมด แล้วนำมาห่อด้วยกระดาษหรือผ้าขาวบาง แล้วใส่ถุงหรือกล่องพลาสติก แล้วนำไปแช่ตู้เย็น จะเก็บไว้ใช้ได้นาน