ฟักแม้ว

ฟักแม้ว

►ฟักแม้ว (Chayote) เป็นไม้เถาเลื้อย เป็นผักสมุนไพรชนิดหนึ่ง อยู่ตระกูลเดียวกับแตง ผลมีลักษณะทรงกลมยาวรี คล้ายลูกแพร์ หรือลูกฝรั่งแต่ยาวกว่า เปลือกบางผิวขรุขระมีหนามเล็กๆ ผลมีสีเขียวอ่อน มีร่องลึกตามแนวยาวผล ภายในผลข้างใน จะมีเนื้อฉ่ำน้ำสีขาวนวล มีรสชาติหวานกรอบ จะมีเมล็ดยาวรีอยู่ข้างใน มีถิ่นกำเนิดในประเทศเม็กซิโก และอเมริกากลาง เป็นที่นิยมปลูกกันมากในหลายประเทศ ฟักแม้วจะนิยมปลูกในภาคเหนือ ของประเทศไทย มีหลายสายพันธุ์ มีคุณประโยชน์และมีสรรพคุณ ทางยาหลายอย่าง ใช้ยอดและใช้ผล ประกอบอาหารเมนูต่างๆได้

พืชผักสมุนไพร
ฟักแม้ว : Chayote

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sechium edule
อยู่ในวงค์ : Cucurbitaceae

ฟักแม้ว (Fak-Maew) มีเรียกหลายชื่อว่า มะระหวาน มะระแม้ว ชาโยเต้ เป็นผักสมุนไพรชนิดหนึ่ง อยู่ตระกูลเดียวกับแตง เป็นไม้เถาเลื้อย ใบเดี่ยวสีเขียว ดอกมีสีขาวอมเหลือง ผลมีลักษณะทรงกลมยาวรี คล้ายลูกแพร์ หรือลูกฝรั่งแต่ยาวกว่า เปลือกบางผิวขรุขระ มีหนามเล็กๆ ผลมีสีเขียวอ่อน มีร่องลึกตามแนวยาวผล ภายในผลข้างใน จะมีเนื้อฉ่ำน้ำสีขาวนวล มีรสชาติหวานกรอบ จะมีเมล็อยาวรียู่ข้างใน ใช้ยอดและใช้ผล นำมาประกอบอาหารเมนูต่างๆ ฟักแม้วจะนิยมปลูกในภาคเหนือของไทย มีหลายสายพันธุ์

ลำต้น เป็นไม้เถาเลื้อยพัน เป็นพืชอยู่ตระกูลเดียวกับแตง ลำต้นมีลักษณะกลมๆ ผิวเปลือกเรียบ มีสีน้ำตาล บนเถาเลื้อยมีหนามเล็กๆ และมีมือเกาะอยู่ที่ข้อต่อกัน มีสีเขียว

ราก เป็นระบบรากแก้ว มีลักษณะกลม แทงลึกลงดิน มีรากแขนงเป็นรากฝอยเล็กๆ แทงออกตามด้านข้างรอบๆต้น มีสีน้ำตาล

ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับกัน ใบมีลักษณะคล้ายใบตำลึง แต่มีขนาดใหญ่กว่า ขอบใบมีเหลี่ยม 3-5 เหลี่ยม มีก้านใบยาว มีขนเล็กๆทั้งใบ มีสีเขียว

ดอก จะออกดอกเป็นดอกเดี่ยว มีลักษณะรูปทรงกรวย กลีบดอกมีสีขาวอมเขียว มีเกสรสีเหลือง กลีบเลี้ยงจะมีขนมีสีเขียว มีก้านดอกยาว ดอกจะออกที่ข้อต่อใบหรือตามซอกใบ

ผล มีลักษณะทรงกลมยาวรี คล้ายลูกแพร์ หรือลูกฝรั่งแต่ยาวกว่า เปลือกบางผิวขรุขระ มีหนามเล็กๆ ผลมีสีเขียวอ่อน มีร่องลึกตามแนวยาวผล ภายในผลข้างใน จะมีเนื้อฉ่ำน้ำสีขาวนวล มีรสชาติหวานกรอบ จะมีเมล็ดยาวรีอยู่ข้างใน ใช้ผลนำมาประกอบอาหารเมนูต่างๆ

เมล็ด มีลักษณะทรงยาวรี มีเมล็ดเดียว อยู่ข้างในผล มีสีขาวนวล

ประโยชน์และสรรพคุณฟักแม้ว

มีวิตามินเอ มีวิตามินซี มีธาตุแคลเซียม มีฟอสฟอรัส มีวิตามินบี2 มีวิตามินบี3 มีวิตามินบี1 มีวิตามินบี5 มีวิตามินบี6 มีวิตามินบี9 มีโปรตีน มีธาตุเหล็ก มีธาตุแมกนีเซียม มีคาร์โบไฮเดรต มีเส้นใย มีโพแทสเซียม มีพลังงาน มีโซเดียม มีสังกะสี มีไขมัน มีแมงกานีส มีไฟเบอร์ มีไลโคฟีน มีเบต้าแคโรทีน

ช่วยป้องกันโรคความดันโลหิตสูง ช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยบำรุงเลือด ช่วยป้องกันโรคเส้นเลือดแข็งตัว ช่วยป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟัน ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยระบบขับถ่าย แก้ท้องผูก ช่วยสลายนิ่วในไต ช่วยบรรเทาอาการอักเสบ ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง ช่วยบำรุงกระดูก ช่วยบำรุงฟัน มีอนุมูลอิสระ ช่วยบำรุงสายตา

การปลูกขยายพันธุ์ฟักแม้ว

ฟักแม้วสามารถปลูกได้ในดินทุกชนิด ดินที่มีความชื้นจะเติบโตได้ดี อากาศเย็น เหมาะกับการปลูกฟักแม้ว การปลูกใช้วิธีเพาะเมล็ด ผลที่แก่เต็มที่
การปลูกโดย นำลงเพาะในถุงพลาสติก หรือแปลงเพาะชำ รดน้ำให้ชุ่ม วางไว้ในที่แดดร่มๆ ใช้เวลาประมาณ 15 วัน จะเริ่มงอก แล้วเพาะใช้เวลาประมาณ 1 เดือน จึงนำมาปลูกลงในแปลง ให้ระยะห่างระหว่างต้นประมาณ 1×1 เมตร แล้วต้องทำค้างให้เกาะเลื้อย เพื่อความแข็งแรง

การดูแลรักษาฟักแม้ว

ฟักแม้วชอบอากาศเย็น ชอบแสงแดดเพียงพอ ชอบดินที่มีความชื้น ต้องให้น้ำเพียงพอ ระบายน้ำดี ช่วงปลูกแรกๆให้รดน้ำทุกวัน เมื่อฟักแม้วเติบโตขึ้น ก็ให้น้ำได้เรื่อยๆตลอดไป

การเก็บเกี่ยวผลผลิตฟักแม้ว

การปลูกจะให้ผลผลิตยอดอ่อน ใช้เวลาประมาณ 2-3 เดือน จึงจะเก็บยอดอ่อนได้ และจะมีผลออกตามมา ใช้เวลาประมาณ 6 เดือน เมื่อผลมีขนาดโตเต็มที่ มีสีเขียวอ่อน ให้เก็บโดยให้ใช้กรรไกรตัดขั้ว แล้วต้องระวังการทำหล่น อาจทำให้ช้ำเสียหายได้

การเก็บรักษาฟักแม้ว

เราจะนำฟักแม้วที่เก็บไว้ แล้วนำมาวางไว้ในที่อากาศถ่ายเท จะเก็บรักษาไว้ได้นาน โดยต้องแช่ในตู้เย็น