บวบงู

บวบงู

►บวบงู (Snake Gourd) เป็นบวบชนิดหนึ่ง เป็นพืชผักสมุนไพร เป็นไม้เลื้อยมีอายุสั้น ผลคล้ายงู ผลมีลักษณะกลมเรียวยาว โค้งยาวบิดงอ ปลายผลแหลม เปลือกบางผิวเรียบ มีสีเขียวมีลายเส้นสีขาวตามยาว มีเมือกเล็กน้อย เนื้อนุ่มชุ่มน้ำ มีรสชาติขมอ่อนๆ มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย ปัจจุบันนี้มีการปลูกเขตร้อนในหลายประเทศทั่วโลก มีประโยชน์และสรรพคุณทางยา หลายอย่าง ใช้ผลอ่อน นำมาประกอบอาหารเมนูต่างๆ ได้หลายเมนู

พืชผักสมุนไพร
บวบงู : Snake Gourd

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Trichosanthes anguina Linn.
อยู่ในวงศ์ : Cucurbitaceae

บวบงู (Bob-Ngu) เป็นพืชผักสมุนไพร เป็นไม้เถาเลื้อย มีอายุสั้นเพียงปีเดียว มีลำต้นเดี่ยว ลำต้นมีลักษณะกลมๆ ลำต้นเป็นเถาเลื้อย เถาแข็งและเหนียว มีสีเขียว เป็นใบเดี่ยว มีลักษณะรูปแบบฝ่ามือ มรรอยเว้า มีสีเขียว ดอกจะมีสีเหลือง ผลคล้ายงู ผลมีลักษณะกลมเรียวยาว โค้งยาวบิดงอ ปลายผลแหลม เปลือกบางผิวเรียบ ผลจะมีสีเขียวมีลายเส้นสีขาวตามยาว มีเมือกเล็กน้อย มีไส้ภายในผล มีเมล็ดอยู่ข้างใน เนื้อนุ่มชุ่มน้ำ มีรสชาติขมอ่อนๆ ใช้ผลอ่อนประกอบอาหาร

ลำต้น เป็นไม้เถาเลื้อย มีอายุสั้นเพียงปีเดียว หรือฤดูเดียว มีลำต้นเดี่ยว เป็นเถามีลักษณะกลมๆ มีเถาแข็งและเหนียว มีขน มีสีเขียว เถาม้วนพันสิ่งยึดเกาะได้ดี มีมือเกาะเส้นเล็กๆ ออกตามเถา

ราก มีระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมๆ มีรากแขนง รากฝอยเล็กๆ ออกรอบลำต้น มีสีน้ำตาล

ใบ เป็นใบเดี่ยว มีลักษณะรูปแบบฝ่ามือ โคนใบรูปหัวใจ ปลายใบแหลม ขอบใบมีรอยเว้า มีสีเขียว มีก้านใบเหลี่ยมยาวรองรับ ออกเรียงสลับกัน ใบมีขนหยาบ

ดอก เป็นดอกเดี่ยว กลีบดอกจะมีสีขาว กลีบเลี้ยงสีเขียว ดอกตัวเมียมีลูกเล็กๆ ติดมาด้วย ออกตามซอกใบ ก้านช่อดอกจะยาว

ผล มีลักษณะกลมเรียวยาว โค้งยาวบิดงอ ปลายผลแหลม เปลือกบางผิวเรียบ ผลจะมีสีเขียวมีลายเส้นสีขาวตามยาว มีเมือกเล็กน้อย มีไส้ภายในผล มีเมล็ดอยู่ข้างใน เนื้อนุ่มชุ่มน้ำ มีรสชาติขมอ่อนๆ ใช้ผลอ่อนประกอบอาหาร ผลแก่มีสีส้มอมแดง ข้างในมีเยื่อสีแดงหุ้มเมล็ดอยู่

เมล็ด อยู่ภายในผล จะมีหลายเมล็ดในผลยาว ภายในไส้มีเมล็ดเรียงกันอยู่ มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีแดง เมล็ดมีลักษณะแบนกว้าง มีสีน้ำตาลอ่อน

ประโยชน์และสรรพคุณบวบงู

มีโปรตีน มีคาร์โไฮเดรต มีวิตามินเอ มีวิตามินซี มีวิตามินบี1 มีวิตามินบี2 มีวิตามินบี3 มีแคลเซียม มีฟอสฟอรัส มีเหล็ก มีไขมัน มีพลังงาน มีเส้นใย มีเบต้าแคโรทีน

ช่วยบรรเทาท่อน้ำดีอุดตัน ช่วยขับพยาธิ ช่วยระบายความร้อน ช่วยลดไขมันในเลือด เป็นยาระบายอ่อนๆ แก้อาการท้องผูก ช่วยขับสารพิษ ช่วยล้างพิษ ช่วยขับน้ำนมในสตรีคลอดลูก ช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยดับร้อน แก้ร้อนใน แก้ไข้ ช่วยลดอาการไข้ แก้บิด ช่วยขับปัสสาวะ บำรุงร่างกาย ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยระบบเลือดไหลเวียน ช่วยรักษาโรคผิวหนัง แก้ผดผื่นคัน รักษากลากเกลื้อน แกฝี ช่วยรักษาโรคเหน็บชา ทำให้อาเจียน

การปลูกและขยายพันธุ์บวบงู

บวบงูเป็นพืชที่ปลูก ได้ในดินทุกชนิด ดินร่วน ดินร่วนซุยปนทรายจะเจริญเติบโตได้ดี การปลูกโดยใช้เมล็ดพันธุ์ ปลูกลงในแปลงดินที่เตรียมไว้ โดยนำเมล็ดพันธุ์ประมาณ 3-4 เมล็ด ใส่ลงในลงหลุมปลูก พร้อมกลบดินให้แน่นพอประมาณ ให้มีระยะห่างระหว่างแถวประมาณ 1×1 เมตร เมื่อต้นงอกแล้ว ให้ถอนกล้าที่ไม่สมบูรณ์ออก ให้เหลือแค่สองต้น เมื่อเริ่มทอดยอดหรือเลื้อย ให้ทำค้าง ในระยะแรกต้องมีการจับยอด มาพันไม้ค้างไว้ แล้วเพื่อความแข็งแรง

วิธีดูแลรักษาบวบงู

บวบงูเป็นพืชที่ชอบน้ำ ต้องระบายน้ำดี น้ำไม่ขัง ชอบแสงแดด ต้องดูแลรดน้ำเสมอ และโดนแดดได้ตลอดวัน จะเจริญเติบโตได้ดี ต้องหมั่นรดน้ำให้ชุ่ม โดยรดน้ำเช้าเย็น จะทำให้เติบโตได้เร็ว

การเก็บผลผลิตบวบงู

เมื่อบวบงูมีอายุประมาณ 60 วัน หลังปลูกในแปลง จะเริ่มเก็บผลผลิต เมื่อผลบวบงูเริ่มโตเต็มที่ ไม่อ่อนหรือแก่เกินไป ผลจะมีสีเขียว ใช้กรรไกรตัดขั้ว แล้วนำมาใส่ภาชนะที่เตรียมไว้ และจะสามารถเก็บผลผลิต ไปเรื่อยๆ ได้อีกประมาณ 50 วัน

วิธีเก็บรักษาบวบงู

จะนำผลบวบงู มาล้างน้ำให้สะอาดดี แล้วให้สะเด็ดน้ำออกให้หมด แล้วนำมาห่อด้วยกระดาษ หรือผ้าขาวบาง แล้วใส่ถุงหรือกล่องพลาสติก แล้วนำไปแช่ตู้เย็น จะเก็บไว้ได้นาน