สมอไทย

สมอไทย

►สมอไทย (Myrobalan Wood) เป็นผลไม้พื้นบ้านของไทย เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ต้นเป็นทรงพุ่ม ผลมีผลเดี่ยว มีลักษณะทรงกลมรูปไข่เรียวรี ผิวเปลือกบาง ผลอ่อนมีสีเขียว ผลแก่มีสีเขียวอมเหลือง หรือมีสีเขียวอมม่วง มีเนื้อสีเขียวอ่อน เนื้อแน่นฉ่ำน้ำ มีรสชาติเปรี้ยวขมอมฝาด เนื้อน้อยเมล็ดใหญ่ ผลสุกมีสีดำ เมล็ดใหญ่แข็งกลมรี มีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชียใต้ มีปลูกกันในหลายประเทศ ในไทยจะปลูกมีหลายสายพันธุ์ มีคุณประโยชน์และสรรพคุณ ทางยาหลายอย่าง ใช้นำมาเป็นผลไม้รับประทาน ใช้ประกอบอาหารเมนูต่างๆ ใช้ทำเป็นเครื่องดื่มต่างๆได้

พืชผลไม้สมุนไพร
สมอไทย : Myrobalan Wood

สมอไทย : Chebulic Myrobalans
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Terminalia chebula Retz
อยู่ในวงค์ : Combretaceae

สมอไทย (Sa-Mor-Thai) เป็นผลไม้พื้นบ้านของไทย เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ ต้นเป็นทรงพุ่ม ลำต้นมีลักษณะกลมๆ กิ่งก้านมีขนอ่อนสีน้ำตาลปกคลุม ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับตรงข้าม มีลักษณะทรงรีเรียว มีสีเขียว ดอกออกเป็นช่อ และออกอยู่รวมกันเป็นกระจุก มีลักษณะฝอยเล็กๆ มีก้านช่อดอกสั้น กลีบดอกมีสีขาวนวล หรือสีเหลืองอ่อน มีกลิ่นหอม ดอกจะออกปลายยอดกิ่ง ผลมีผลเดี่ยว มีลักษณะทรงกลมรูปไข่เรียวรี ผิวเปลือกบาง ผลอ่อนมีสีเขียว ผลแก่มีสีเขียวอมเหลือง หรือมีสีเขียวอมม่วง มีเนื้อสีเขียวอ่อน เนื้อแน่นฉ่ำน้ำ มีรสชาติเปรี้ยวขมอมฝาด เนื้อน้อยเมล็ดใหญ่ ผลสุกมีสีดำ เมล็ดใหญ่แข็งกลมรี เป็นผลไม้พื้นบ้านของไทย จะปลูกกันมีหลายสายพันธุ์

ลำต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ต้นทรงพุ่มขยายกว้าง กิ่งก้านมีขนอ่อนสีน้ำตาลปกคลุม ลำต้นมีลักษณะกลมๆ เป็นไม้เนื้อแข็งเหนียว เปลือกต้นหนามีร่องแตกตามยาว มีสีน้ำตาลอมเทา

ราก เป็นระบบรากแก้ว มีลักษณะกลม แทงลึกลงในดิน มีรากแขนงและรากฝอยเล็กๆ ออกตามแนวราบ มีสีน้ำตาล

ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับตรงข้าม มีลักษณะทรงรีเรียว โคนใบมน ปลายใบเรียวแหลม มีขนอ่อนสีน้ำตาลปกคลุม ใบมีสีเขียว

ดอก จะมีดอกออกเป็นช่อ และออกอยู่รวมกันเป็นกระจุก มีลักษณะฝอยเล็กๆ มีก้านช่อดอกสั้น กลีบดอกมีสีขาวนวล หรือสีเหลืองอ่อน มีกลิ่นหอม ดอกจะออกปลายยอดกิ่ง

ผล มีผลเดี่ยว มีลักษณะทรงกลมรูปไข่เรียวรี ผิวเปลือกบาง ผลอ่อนมีสีเขียว ผลแก่มีสีเขียวอมเหลือง หรือมีสีเขียวอมม่วง มีเนื้อสีเขียวอ่อน เนื้อแน่นฉ่ำน้ำ มีรสชาติเปรี้ยวขมอมฝาด เนื้อน้อยเมล็ดใหญ่ ผลสุกมีสีดำ เมล็ดใหญ่แข็งกลมรี อยู่ข้างในเนื้อ

เมล็ด มีลักษณะรูปทรงกลมรี อยู่ข้างในเนื้อ ผลสุกสีดำ เปลือกเมล็ดใหญ่แข็ง มีสีน้ำตาล

ประโยชน์และสรรพคุณสมอไทย

มีวิตามินเอ มีวิตามินซี มีธาตุแคลเซียม มีวิตามินบี2 มีวิตามินบี3 มีวิตามินบี1 มีโปรตีน มีธาตุเหล็ก มีแมกนีเซียม มีคาร์โบไฮเดรต มีเส้นใย มีพลังงาน มีไขมัน มีโซเดียม มีฟอสฟอรัส มีเบต้าแคโรทีน

ช่วยฟอกโลหิต แก้กระหายน้ำ ช่วยเจริญอาหาร ช่วยบำรุงกำลัง เป็นยาระบาย เป็นยาฝาดสมาน แก้ลมจุกเสียด ช่วยสมานแผล ช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยขับสารพิษ แก้อ่อนเพลีย ช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยบำรุงประสาท ช่วยระงับประสาท ช่วยนอนหลับ ช่วยบำรุงฟัน แผลในเหงือก แผลในปาก ช่วยทำให้ชุ่มคอ ช่วยแก้คอแห้ง ช่วยลดอาการเจ็บคอ ช่วยขับเสมหะ แก้ร้อนใน แก้ไข้ แก้หวัด เป็นยาระบายอ่อนๆ แก้บิด แก้ท้องเสีย ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยบำรุงสายตา ช่วยขับพยาธิ

การปลูกขยายพันธุ์สมอไทย

สมอไทยสามารถปลูกได้ ในดินทุกชนิด ชอบดินร่วน ดินร่วนปนทราย จะเติบโตได้ดี ชอบดินที่มีระบายน้ำดี การปลูกทำได้ด้วยวิธี การเพาะเมล็ด นำมาเพาะใส่ลงในถุงพลาสติกเพาะชำ รดน้ำให้ชุ่ม วางไว้ในที่แดดร่มๆ ใช้เวลาเพาะประมาณ 6 เดือน แล้วนำมาปลูกลงในแปลง ระยะห่างระหว่างต้นประมาณ 4×4 เมตร

การดูแลรักษาสมอไทย

สมอไทยชอบแสงแดด ต้องให้น้ำเพียงพอ ระบายน้ำดี ปลูกช่วงแรกต้องรดน้ำทุกวัน เมื่อสมอไทยเติบโตขึ้น ก็ลดการให้น้ำได้ ปลูกในฤดูฝนจะดี ควรตัดแต่งใบและกิ่งบ้าง ให้ต้นไม่สูงเกินไป

การเก็บเกี่ยวผลผลิตสมอไทย

สมอไทยจะให้ผลผลิต ใช้เวลาประมาณ 2-3 ปี จะออกผลผลิต และจะมีลูกตามสายพันธุ์ เมื่อผลขยายขนาดโตเต็มที่ ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่จะมีสีเขียวอมเหลือง หรือมีสีเขียวอมม่วง ให้ใช้กรรไกรตัดขั้วออกมา แล้วต้องระวังอย่าทำหล่น อาจทำให้ผลช้ำเสียหายได้

การเก็บรักษาสมอไทย

เราจะนำสมอไทยที่ตัดไว้ แล้วนำมาใส่ในภาชนะ ที่โปร่งระบายอากาศดี แล้ววางไว้ในที่อากาศถ่ายเท หรือแช่ตู้เย็นจะเก็บรักษาไว้ได้นาน