ผักบุ้งไทย
►ผักบุ้งไทย (Water morning glory) เป็นพันธุ์ผักบุ้งท้องถิ่น เป็นพืชผักใบเขียว เป็นพืชผักสมุนไพร อยู่ในวงศ์ผักบุ้ง เป็นไม้ล้มลุก มีข้อโปร่งเลื้อยแผ่ไปตามพื้นหรือผิวน้ำ มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทย เป็นผักบุ้งพันธุ์ดั้งเดิมของไทย มีหลายชื่อเรียกตามท้องที่ ผักบุ้งไทยมี 2 พันธุ์ คือ พันธุ์ก้านเขียวขาว และพันธุ์ก้านแดง มีลำต้นสีเขียวกลวง และใบสีเขียว นิยมนำยอดอ่อนมารับประทาน ให้รสกรอบหวาน และใช้ประกอบอาหารไม่แพ้พันธุ์ผักบุ้งจีน ผักบุ้งไทยเป็นผักบุ้งสายพันธุ์ธรรมชาติ ที่ขึ้นเองตามแหล่งน้ำต่างๆ พบได้บริเวณแหล่งน้ำต่างๆ จะนิยมปลูกในน้ำ เพราะเจริญเติบโตในน้ำได้ดีกว่าบนดิน
พืชผักสมุนไพร
ผักบุ้งไทย : Water Morning Glory
ผักบุ้งไทย : Water morning glory,Swamp cabbge, Swamp cabbage white stem,river spinach,thai water convolvulu,water spinash
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ipomoea aquatica Forsk.
อยู่ในวงศ์ : Convolvulaceae
ผักบุ้งไทย เป็นพืชผักใบเขียว เป็นพืชผักสมุนไพร เป็นผักบุ้งพันธุ์ดั้งเดิมของไทย เป็นไม้ล้มลุกที่อาศัยอยู่ในน้ำ หรือในดินที่มีความชื้นแฉะมากๆ ลำต้นกลวงสีเขียว และมีข้อปล้องชัดเจน และจะมีรากฝอยๆ งอกออกมาตามข้อปล้องต่างๆ
ผักบุ้งไทยมี 2 พันธุ์ คือ พันธุ์ก้านเขียวขาว และพันธุ์ก้านแดง ซึ่งมีลักษณะที่แตกต่างกันคือ
-พันธุ์ก้านเขียวขาว จะมีลักษณะลำต้นกลวงมีสีเขียว มีขนาดใบและลำต้นใหญ่กว่า มีรสชาติหวานกรอบมากกว่า นิยมปลูกมากกว่า มีราคาสูงตลาดต้องการมากกว่าพันธุ์ก้านแดง
-พันธุ์ก้านแดง ลำต้นจะมีลักษณะกลวงเล็กกว่า ใบเล็กกว่าและเหนียวกว่า จะนิยมรับประทานส่วนยอดอ่อนเท่านั้น และใช้ประกอบอาหารบางเมนู
1.ผักบุ้งไทยพันธุ์ก้านเขียวขาว
ลำต้น ถ้าอยู่บนบกจะมีลักษณะลำต้นตั้งตรง มีความสูงประมาณ 30 ซม.ถ้าต้นยาวมาก ความสูงมากกว่านี้ ต้นจะเลื้อยทอดยอดตามพื้นดิน หรือจะเป็นเถาเลื้อยลอยน้ำได้ ลำต้นมีลักษณะอวบกว่า และจะขนาดใหญ่กว่าผักบุ้งชนิดอื่นๆ มีความสูงของลำต้นปานกลาง สูงกว่าผักบุ้งไทยพันธุ์ก้านแดง แต่ความสูงจะต่ำกว่าผักบุ้งจีน
ลำต้นกลวงมีสีเขียวอมขาวเล็กน้อย ลำต้นทั้งส่วนโคนและยอดอ่อน จะมีรสชาติหวานกรอบ มีความกรอบมากกว่าผักบุ้งจีน และผักบุ้งไทยพันธุ์ก้านแดง
ใบ มีลักษณะเป็นใบเดี่ยว ออกแบบสลับตรงข้ามกัน ก้านใบใหญ่ยาว มีลักษณะฐานใบใหญ่ เป็นรูปหัวใจ ก้านใบมีสีเขียวอมขาว ใบมีสีเขียวสด
ดอก ออกดอกเป็นช่อ แต่ละช่อมีดอกย่อย ดอกมีลักษณะรูปทรงกรวย ดอกจะมีสีขาว มีกลีบเลี้ยงสีเขียว ดอกมีขนาดใหญ่ จะออกดอกตามซอกใบ
ผล มีลักษณะเป็นแคปซูล ภายในจะมีเมล็ดอยู่
เมล็ด มีลักษณะรูปร่างคล้ายสามเหลี่ยม มีสีดำ ฐานเมล็ดมีลักษณะกลม
รากผักบุ้ง มีลักษณะเป็นฝอยๆ มีรากแก้ว จะมีสีน้ำตาล สามารถแตกรากฝอยๆ ตามข้อได้ดี รากผักบุ้งมีรสชาติรสจืดเฝื่อน
2.ผักบุ้งไทยพันธุ์ก้านแดง
ลำต้น ที่อยู่บนบกจะตั้งตรง มีความสูงไม่มาก มีความสูงประมาณ 15 ซม. หากมีความสูงมากกว่านี้ ลำต้นจะโน้มลงเลื้อยตามพื้น ขนาดลำต้นเล็ก แต่แตกกิ่งได้มาก เป็นพันธุ์ที่มีลำต้นเลื้อยได้ยาวที่สุด ในผักบุ้งทุกพันธุ์ เมื่อเวลาที่อยู่ในน้ำ สามารถแตกรากออกตามข้อได้ดี ลำต้นมีลักษณะกลวง มีเนื้อค่อนข้างเหนียว จะมีสีเขียวเข้ม เขียวอมแดง หรือแดงม่วง จะนำยอดอ่อนมารับประทาน ใช้ประกอบอาหารได้บางเมนู
ใบ เป็นใบเดี่ยว มีสีเขียวเข้ม จะแทงออกบริเวณข้อ ออกตรงข้ามกันเป็นคู่ ก้านใบยาว ใบมีลักษณะแหลมยาว ฐานใบมนเว้าเป็นรูปหัวใจ ปลายใบแหลม
ดอก ออกเป็นช่อ ดอกมีลักษณะเป็นทรงระฆัง จะออกตามซอกใบ กลีบดอกมีหลายสี สีขาว สีม่วงแดง สีขาวอมม่วง หรือสีชมพูกลีบม่วง กลีบเลี้ยงดอกจะมีสีเขียว
ผล มีลักษณะเป็นแคปซูล มีเมล็ดอยู่ภายใน
เมล็ด มีลักษณะรูปร่างสามเหลี่ยม ฐานเมล็ดมีลักษณะกลม มีสีดำ
ราก มีลักษณะเป็นฝอยๆ มีระบบรากแก้ว จะมีสีน้ำตาล สามารถแตกรากฝอย ออกตามข้อๆได้ดี มีรสชาติรสจืดเฝื่อน
ประโยชน์และสรรพคุณผักบุ้งไทย
มีพลังงาน มีเส้นใยอาหาร มีคาร์โบไฮเดรต มีแคลเซียม มีฟอสฟอรัส มีเหล็ก มีวิตามินเอ มีวิตามินบีหนึ่ง มีวิตามินบีสอง มีไนอาซิน มีวิตามินซี มีสารต้านฮีสตามีน มีเบต้า แคโรทีน ใช้เลี้ยงสัตว์ได้ ใช้เป็นอาหารสัตว์ได้ ใช้เป็นแหล่งวางไข่ปลา ใช้ให้เป็นแหล่งอาศัยของปลาวัยอ่อน ใช้เป็นพืชไม้น้ำประดับตู้ปลา ใช้ให้เพื่อคลุมหน้าดิน นำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆได้
ผักบุ้งไทยพันธุ์ก้านแดง
-ลำต้นและใบ มีสารคลอโรฟิลล์มาก มีสารในกลุ่มแคโรทีนอยด์ มีฟลาโวนอยด์ ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทาน ช่วยกระตุ้นการทำงานเม็ดเลือดแดง และเม็ดเลือดขาว ช่วยบำรุงผิวพรรณ ป้องกันผิวหมองคล้ำ ช่วยระบบขับถ่าย ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง ช่วยบำรุงสายตา ช่วยลดความเสี่ยงโรคตา ช่วยขับสารพิษ สารเคมีเป็นพิษออกจากร่างกาย ช่วยบำรุงเลือด ช่วยป้องกันโรคเลือดจาง ช่วยบำรุงระบบประสาท ช่วยให้นอนหลับ ป้องกันอัลไซเมอร์ ใช้แก้ผิดสำแดง แก้ตกขาวในสตรี ใช้ล้างสารพิษฟอร์มาลีน
-ยอดอ่อน ใช้ถอนพิษ ใช้รักษาริดสีดวงทวาร แก้เป็นหวัด
-ใบ ใช้รักษาริดสีดวงทวาร ใช้ช่วยถอนพิษยาเบื่อเมา แก้ตาฟาง แก้พิษฝี ใช้ถอนพิษแมลงสัตว์กัดต่อย ใช้แก้พิษขนของบุ้ง แก้ปวดอักเสบ
-ราก ช่วยบรรเทาอาการไอ แก้ไอเรื้อรัง ใช้ลดอาการเป็นมูกขาวในสตรี ใช้แก้ตกขาวในสตรี ใช้ช่วยลดอาการปวดบวมของแผล ใช้ถอนพิษ ใช้แก้ผิดสำแดง ใช้แก้โรคตา ใช้แก้ตาฟาง ใช้แก้ปวดฟันเป็นรู ใช้แก้เหงื่อออกมาก
ผักบุ้งไทยพันธุ์ก้านเขียวขาว
-ลำต้น ใช้รักษาแผลไฟไหม้ ใช้รักษาน้ำร้อนลวก ใช้ถอนพิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย ช่วยแก้อาการฟกช้ำ ช่วยลดการอักเสบ ใช้รักษาอาการปวดบวม
-ดอก ใช้เป็นยาแก้กลากเกลื้อน
-ราก ใช้แก้ไอเรื้อรัง แก้โรคหืด ใช้ถอนพิษผิดสำแดง ใช้แก้สตรีมีตกขาวมาก แก้ขัดเบา แก้เหงื่อออกมาก ลดอาการบวม
การปลูกและการดูแลรักษาผักบุ้งไทย
การปลูกผักบุ้งไทยมี 2 วิธี การปลูกด้วยการแตกเหง้าใหม่ และการปลูกด้วยเมล็ด แต่จะนิยมใช้การปลูกด้วยการแตกเหง้าใหม่มากกว่า
-ผักบุ้งไทยพันธุ์ก้านแดง เป็นพันธุ์ที่พบตามไร่นา แพร่กระจายทั่วๆไป เป็นพันธุ์ที่พบมากบนบก เป็นพันธุ์ที่ไม่นิยมปลูก แต่จะมีอยู่ตามแหล่งธรรมชาติทั่วไป มีขึ้นอยู่ในน้ำได้ดีด้วย จะทนน้ำท่วมได้ดี ลำต้นและใบที่เติบโตบนบกจะค่อนข้างเล็ก และเหนียวมากกว่า
-ผักบุ้งไทยพันธุ์ก้านเขียวขาว เป็นพันธุ์ที่พบบนบกได้น้อยกว่า ลำต้นและใบที่เติบโตบนบกจะค่อนข้างเล็ก และให้เนื้อเหนียวมากกว่า ส่วนมากจะพบในแหล่งน้ำต่างๆ มักเกาะตัวเป็นกลุ่ม และลอยตัวบนผิวน้ำ และเป็นพันธุ์ที่นิยมปลูกเลี้ยงในแหล่งน้ำต่างๆ ลำต้นจะใหญ่อวบกว่า รสชาติกรอบหวานกว่า
การปลูกและขยายพันธุ์ผักบุ้งไทย จะนิยมใช้การปลูกด้วยการแตกเหง้าใหม่ ทำได้ด้วยการนำเหง้าหรือลำต้น แล้วนำไปปล่อยเลี้ยงตามแหล่งน้ำต่างๆ ซึ่งผักบุ้งไทยจะแตกเหง้าใหม่เองได้ตามธรรมชาติ ส่วนการปลูกหรือการขยายพันธุ์บนบกไม่เป็นที่นิยม เพราะลำต้น และใบที่เติบโตบนบกจะค่อนข้างเล็ก และเหนียวมากกว่า การปลูกขยายพันธุ์ในน้ำ ผักบุ้งจะเจริญเติบโตดีกว่า ใช้เวลาประมาณ 1 เดือน จะสามารถเก็บเกี่ยวยอดมารับประทานได้
การเก็บเกี่ยวผลผลิตผักบุ้งไทย
การปลูกด้วยการแตกเหง้าใหม่ ใช้เวลาประมาณ 1 เดือน ผักบุ้งจะเจริญเติบโตเต็มที่ พร้อมเก็บเกี่ยวผลผลิตมาบริโภคได้ โดยเราก็ตัดยอดออกมา แล้วผักบุ้งจะแตกยอดออกมาใหม่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ สามารถเก็บเกี่ยวได้ตลอดไป แล้วจากนั้นนำยอดอ่อน มาจัดเรียงต้นผักบุ้ง แล้วมัดให้เป็นมัด บรรจุใส่ภาชนะที่เตรียมไว้
การเก็บรักษาผักบุ้งไทย
จะนำยอดผักบุ้งไทยที่ได้ เราจะมีวิธีเก็บรักษาให้สดนานๆ คือล้างน้ำให้สะอาดดี แล้วให้สะเด็ดน้ำออกให้หมด แล้วนำมาห่อด้วยกระดาษ หรือผ้าขาวบาง แล้วใส่ถุงหรือกล่องพลาสติก แล้วนำไปแช่ตู้เย็น จะเก็บไว้ใช้ได้นาน
Be the first to comment